Ek Halindeki Zamirler: İyelik Zamiri, İlgi Zamiri

İsimlerin yerini sözcük halinde tutabilen zamirler gibi bazı ekler de isimlerin yerine kullanılabilmektedir. İsmin yerine geçebilen bu eklere “ek halindeki zamirler” diyoruz. Ek halindeki zamirler ikiye ayrılır. Bunlar;

1-İlgi Zamiri
2-İyelik Zamiri

1- İlgi Zamiri

İlgi zamiri eki “ki” ekidir. Bu ek, isim tamlamalarında tamlayana gelerek tamlanan olan ismin yerine geçebilmektedir.

ÖRNEKLER:
“Zeynep’in gitarı Ayşe’nin gitarından pahalı.”
“Zeynep’in gitarı Ayşe’ninkinden pahalı.”

Yukarıdaki cümlede gitar kelimesi iki defa tekrarlanmayarak, “ki” eki gitar kelimesi yerine kullanılmıştır. Dolayısıyla ismin yerine geçen bu “ki” eki ilgi zamiri görevi üstlenmiştir.

“Kahvenin tadı hiç bu kadar lezzetli olmamıştı.”
Kahveninki hiç bu kadar lezzetli olmamıştı.”
(-ki eki “tat” kelimesi yerine kullanılmıştır)

 2- İyelik Zamiri

İsimlere eklenerek onların neye kime ait olduğunu belirten ekler “iyelik zamiri” olarak adlandırılır. İyelik ekleri olarak bilinen bu ek halindeki zamirlerin tüm şahıslardaki şekilleri aşağıdaki gibidir.

Tekil Halleri:

1. Tekil Şahıs İyelik Eki : -m,
2. Tekil Şahıs İyelik Eki : -n,
3. Tekil Şahıs İyelik Eki : -ı, -i, -u, -ü, -(s)ı, -(s)i, -(s)u, -(s)ü
   

Çoğul Halleri:

1. Çoğul Şahıs İyelik Eki : -(ı)mız, -(i)miz, -(u)muz, -(ü)müz
2. Çoğul Şahıs İyelik Eki : -nız, -niz, -nuz, -nüz
3. Çoğul Şahıs İyelik Eki: -ları, leri
   
   

ÖNEMLİ NOT: 3. tekil şahıs iyelik eki “ı,i,u,ü” ile belirtme hal eki olan “ı,i,u,ü” birbiriyle karıştırılmamalıdır. Bu iki eki karıştırmamak için eki alan kelimenin başına “onun, onların” kelimelerinden uygun olanı getirmelisiniz. Cümlenin anlamında herhangi bir bozulma olmuyorsa o ek iyelik ekidir. Oluyorsa hal ekidir.

ÖRNEKLER:
(Onun) Bilgisayarı benim bilgisayarımdan hızlıydı.  (İyelik Eki)

(Onun) Bilgisayarı kullanmayı hiç bir zaman öğrenemedi. (Belirtme Hali Eki)

Kimse duymadı ama sesi çok güzeldi.  (Onun sesi) (İyelik Eki)

Sesi açmak istemediğimi biliyordu.  (Onun sesi) (Belirtme Hali Eki)

ÖRNEK PARAGRAF

Mahkeme salonunda, hayatları zindan olan yaşlı çiftin durumu iyi değildi. Adam inatçı bakışlarıyla, suskun ninenin ağlamaktan iyice çukurlaşmış gözlerini ve bitkin bakışlarını süzüyordu. Uzunca bir sessizlik hakim oldu mahkeme salonunda. Sessizlik, bu tür haberleri her gün manşet yapan gazetecilerden birinin flaşıyla bozuldu. Kim bilir nasıl bir manşet atacaklardı birlikte yaşanmış elli yılın ardından. Çok sayıda gazeteci izliyordu davayı. Herkes onu dinliyordu. Yaşlı kadının gözleri doldu…

Kırmızı ile işaretli olanlar = İyelik Eki
Mavi ile işaretli olanlar = Belirtme Hal Eki
Yeşil ile işaretli olanlar = Kaynaştırma Harfi

Ek halindeki zamirler, “ekler” konusunu öğrendiğinizde daha da pekişecektir. Bu yüzden bu konu ile birlikte çekim ekleri konusuna da bakmanızı tavsiye ederim.

ZAMİRLER KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI
A. Sözcük Halindeki Zamirler
1-Zamir Nedir?
2-Kişi Zamiri
2-İşaret Zamiri
3-Belgisiz Zamir
4-Soru Zamiri

B. Ek Halindeki Zamirler
1-İyelik Zamiri
2-İlgi Zamiri