Nesnel ve öznel cümleler, dilbilgisinde cümlede anlam konusunun önemli bir bölümünü oluşturur. Bu yazımızda öncelikle nesnel ve öznel kavramlarını kısaca açıklayacağız, sonrasında nesnel ve öznel cümlelerin tanımına, özelliklerine, örneklerine ve farklılıklarına yer vereceğiz.
NESNEL NEDİR? (Objektif)
“Nesnel” kelimesi, gerçeklere ve somut verilere dayanan, tarafsızlık ve objektiflikle ilgili bir kavramdır. Nesnel olan bir şey, herkes tarafından kabul edilebilir, gözlemlenebilir ve doğrulanabilir bir temele sahiptir.
Örneğin, “Hava bugün güneşli.” bir nesnel ifadedir çünkü gözlemlenebilir bir durumu ifade eder. Herhangi bir kişisel yargı veya his içermemektedir. Bununla birlikte, “Bu film benim için en iyi film.” ifadesi öznel bir ifadedir çünkü bir kişinin kişisel tercihlerine ve hislerine dayanır.
ÖZNEL NEDİR? (Sübjektif)
“Öznel” kelimesi ise, kişisel düşünce, duygu, deneyim veya bakış açısına dayanan ve kişisel yargılarla şekillenen anlamına gelir. Öznel olmak, bir şeyi kişisel bakış açısına göre değerlendirmek anlamına gelir.
Örneğin, “Bu yemek çok lezzetli.” cümlesi öznel bir yargıdır. Çünkü bu yemeği yiyen başka bir kişi, yemeği lezzetli bulmayabilir.
NESNEL CÜMLELER
Nesnel cümleler, bir kişinin bir yargıyı veya durumu kendi doğrularını katmadan, gerçeğe dayanarak aktardığı, içinde tarafsızlığın ön planda olduğu (objektif) ve farklı insanlar tarafından bağımsız olarak aynı sonuca varılabileceği anlamı çıkarılabilen cümlelerdir. Şimdi, öznel cümlelerin anlamını daha iyi kavramak için bazı örnekler inceleyelim.
Nesnel Cümle Örnekleri
- Üçgenin iç açılarının toplamı 180 derecedir.
- Güneş sistemindeki gezegenlerin sayısı sekizdir.
- Ders notları, öğrencilere e-posta yoluyla gönderildi.
- Bu film, eleştirmenler tarafından övgüyle karşılandı.
- Karbon, periyodik tablonun 6. grubunda yer alır.
- İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehridir.
- Tren, saat tam olarak 10:15’te kalkacak.
- DNA, canlıların genetik bilgisini taşıyan moleküldür.
- Pi sayısı, bir dairenin çevresinin çapına oranıdır.
- Atatürk, 10 Kasım 1938’de hayatını kaybetmiştir.
- Anadolu uygarlıklarından biri olan Hititler, ilk yazılı antlaşmayı Mısırlılarla yapmıştır.
- Klorofil, bitkilerin yeşil renkli pigmentidir.
- Demokrasi, halkın egemenliğine dayanan bir yönetim biçimidir.
- Hücre, canlıların en küçük yapı birimidir.
- Türkiye’nin nüfusu 2020 yılında 83.6 milyon olarak açıklandı.
- Güneş sistemindeki en büyük gezegen Jüpiter’dir.
- Albert Einstein, 1921 yılında Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı.
ÖZNEL CÜMLELER
Öznel cümleler, bir kişinin kişisel düşüncelerini, duygularını veya değerlendirmelerini yansıttığı, kişiden kişiye değişebilen yargıları içeren cümlelerdir. Öznel cümlelerin doğruluğu veya yanlışlığı, kişinin kendi duygusal veya düşünsel deneyimlerine, tercihlerine ve değerlendirmelerine dayanır. Öznel olan ifadeler, genellikle “bence“, “bana göre“, “kanımca” gibi sözcüklerle belirtilir.
Öznel Cümle Örnekleri
- Bugün hava çok güzel ve ferah.
- O filmi izlemek büyük bir zaman kaybıydı.
- Çikolata yemek en sevdiğim şeydir.
- Bu kitap hayatımı değiştirdi diyebilirim.
- Masadaki çiçekler çok güzel kokuyor, kim aldı bunları?
- Sen çok akıllı ve çalışkan bir öğrencisin.
- O şarkıyı dinlemek bana huzur veriyor.
- Sınavdaki son soru çok zor ve karmaşıktı.
- Dünyadaki en güzel şehir İstanbul’dur.
- Bence sen çok iyi bir arkadaşsın.
- Spor yapmak insanı mutlu eder.
- Bana göre en iyi yazar Yaşar Kemal’dir.
- Maç çok heyecanlıydı, son dakikaya kadar nefesimi tuttum.
- Bu pastayı çok beğendim, tarifini alabilir miyim?
- Balkonunun manzarası çok etkileyici, burada saatlerce oturabilirim.
Nesnel ve Öznel Yargı Arasındaki Farklar
| NESNEL YARGI | ÖZNEL YARGI |
| Nesnel yargı herkes için geçerlidir. | Öznel yargı kişiden kişiye değişir. |
| Nesnel yargı kanıtlanabilir. | Öznel yargı kanıtlanamaz. |
| Nesnel yargı tarafsız/objektif bir bakış açısı sunar. | Öznel yargı taraflı/sübjektif bir bakış açısı sunar. |
| Nesnel yargı bilimsel, somut verilere ve ölçülebilir bilgilere dayanır. | Öznel yargı duygu, düşünce ve sezgilere dayanır. |
| Genellikle daha az tartışmalıdır ve daha geniş bir kabul görür. | Daha fazla tartışmaya açık olabilir ve kabul görmesi zor olabilir. |
| Genellikle doğrulanabilir ve tekrarlanabilir. | Doğrulanması ve tekrarlanması zor olabilir. |
| Gerçekler kanıtlarla desteklenir. | Kişisel deneyimler ve anılarla desteklenir. |
| Daha fazla bilimsel ve teknik bir dil kullanır. | Daha fazla edebi ve sanatsal bir dil kullanabilir. |
ÖZETLE
Öznel ve nesnel, bir metnin veya ifadenin gerçekliğini değerlendirmek için kullanılan iki kavramdır. Öznel olan, yazarın veya konuşmacının kişisel görüşlerini, duygularını veya yargılarını yansıtan metin veya ifadedir. Nesnel olan ise, yazarın veya konuşmacının tarafsız ve gerçeklere dayalı bir şekilde sunduğu metin veya ifadedir. Öznel ve nesnel arasındaki farkı anlamak, bir metni eleştirel bir şekilde okumak ve yazmak için önemlidir.
DİĞER CÜMLEDE ANLAM KONULARI;
– Sebep – Sonuç Cümleleri
– Amaç – Sonuç Cümleleri
– Koşul – Sonuç Cümleleri
– Karşılaştırma Cümleleri
– Nesnel ve Öznel Cümleler
